Ung thư cổ tử cung là một trong những bệnh ung thư phổ biến và nguy hiểm nhất ở phụ nữ, bắt nguồn từ các tế bào bất thường tại cổ tử cung – phần nối giữa tử cung và âm đạo. Hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh cũng như các yếu tố nguy cơ sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe bản thân.
Ung thư cổ tử cung hình thành như thế nào?
Bên trong mỗi tế bào đều có ADN – yếu tố quyết định cách tế bào phát triển, hoạt động và chết đi theo chu trình tự nhiên. Tuy nhiên, khi ADN bị đột biến, các tế bào này có thể phát triển không kiểm soát, không chết đi như bình thường mà tích tụ thành khối u ác tính. Theo thời gian, các tế bào ung thư có thể xâm lấn mô lân cận hoặc di căn sang các bộ phận khác trong cơ thể.
Nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung
Dù không rõ chính xác nguyên nhân làm ADN trong tế bào bị đột biến, nhưng hơn 90% các trường hợp ung thư cổ tử cung có liên quan đến virus HPV (Human Papillomavirus), đặc biệt là hai chủng nguy cơ cao: HPV16 và HPV18.
Virus HPV có khả năng làm tê liệt các gen ức chế khối u như p53 và Rb, khiến các tế bào phát triển bất thường dẫn tới ung thư. Virus này lây lan chủ yếu qua quan hệ tình dục (âm đạo, hậu môn, miệng) hoặc dùng chung dụng cụ tình dục. Gần như tất cả những người có quan hệ tình dục đều sẽ nhiễm HPV ít nhất một lần trong đời.
Các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc ung thư cổ tử cung
Ngoài nhiễm virus HPV, nhiều yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:
Tuổi tác: Phổ biến ở phụ nữ dưới 45 tuổi.
Hoạt động tình dục sớm hoặc nhiều bạn tình: Làm tăng nguy cơ nhiễm HPV.
Các bệnh lây qua đường tình dục: Như chlamydia, lậu, giang mai, HIV/AIDS.
Suy giảm miễn dịch: Ở người nhiễm HIV, người ghép tạng hoặc đang điều trị ung thư.
Hút thuốc lá: Làm suy yếu hệ miễn dịch và tăng nguy cơ đột biến tế bào.
Tiền sử ung thư: Từng bị ung thư âm hộ, âm đạo, bàng quang hoặc thận.
Dùng thuốc tránh thai lâu dài hoặc thuốc DES (ngừa sảy thai): Làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Yếu tố sinh sản: Sinh nhiều con hoặc sinh con trước tuổi 17.
Cách phòng ngừa ung thư cổ tử cung hiệu quả
Ung thư cổ tử cung hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu bạn thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe dưới đây:
1. Tiêm phòng HPV
Vắc-xin HPV giúp ngăn ngừa tới 90% các trường hợp ung thư cổ tử cung. Trẻ em từ 12–13 tuổi là độ tuổi lý tưởng để tiêm phòng. Người lớn chưa tiêm cũng nên cân nhắc tiêm càng sớm càng tốt.
2. Xét nghiệm sàng lọc định kỳ
Phụ nữ từ 20 tuổi trở lên nên khám phụ khoa định kỳ và thực hiện các xét nghiệm sàng lọc như Pap smear và HPV test để phát hiện sớm các tế bào tiền ung thư hoặc bất thường.
3. Thực hành tình dục an toàn
Sử dụng bao cao su, hạn chế số bạn tình, thăm khám khi có dấu hiệu bất thường như ra huyết âm đạo không rõ nguyên nhân, đau khi quan hệ, khí hư có mùi…
4. Bỏ thuốc lá và tránh khói thuốc
Thuốc lá không chỉ gây hại cho phổi mà còn làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư cổ tử cung.
Kết luận:
Ung thư cổ tử cung là căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa. Chủ động tiêm phòng HPV, khám sàng lọc định kỳ và duy trì lối sống lành mạnh là những “chìa khóa vàng” giúp phụ nữ bảo vệ sức khỏe sinh sản và toàn diện.
