Say nắng, say nóng là tình trạng rối loạn cân bằng nước, điện giải toàn thân, rối loạn điều hòa thân nhiệt do nắng nóng, từ đó dẫn tới những rối loạn bệnh lý khác. Tình trạng này thường xảy ra vào mùa hè, tại nơi làm việc ngoài trời nắng dưới nhiệt độ cao.
Mức độ nhẹ: choáng váng, biểu hiện chuột rút co cơ. Cơ thể có thể tự hồi phục sau khi được nghỉ ngơi chỗ mát
Mức độ vừa sẽ gây kiệt sức do nóng, mất khả năng gắng sức, trạng thái tâm thần kinh bình thường. Cơ thể phục hồi sau khi được bù đủ nước, điện giải và nghỉ ngơi tránh nắng nóng
Mức độ nặng, người bệnh đột quỵ do nóng, tăng nhiệt độ cơ thể trên 40 độ C kèm theo các biểu hiện rối loạn hệ thống thần kinh trung ương như đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, rối loạn tâm thần, thay đổi hành vi như lú lẫn, mất phương hướng, có thể dẫn đến suy đa phủ tạng nếu không được cấp cứu kịp thời.
Nếu xử trí cấp cứu đúng cách, đưa nhiệt độ cơ thể xuống dưới 39 độ C trong 30 phút đầu sẽ tăng khả năng cứu sống nạn nhân và hạn chế các di chứng.
Triệu chứng: mệt, đau đầu, đau cơ, chuột rút, mặt đỏ bừng, nôn ói và tiêu chảy. Người bệnh có thể tiến triển rối loạn tim mạch (rối loạn nhịp tim, hạ huyết áp), rối loạn hô hấp (khó thở, thở gấp, suy hô hấp cấp), hành vi và biểu cảm thất thường (mệt mỏi, lo lắng, cáu kỉnh, nói lắp, run rẩy), rối loạn thần kinh trung ương (choáng váng, hoa mắt, cơn co giật và hôn mê).
Việc cần xử lý khi phát hiện người bị say nắng, say nóng:
- Nhanh chóng đưa đến chỗ thoáng mát, cởi bỏ quần áo ngoài, làm mát cơ thể. Gọi hỗ trợ xung quanh và hỗ trợ y tế nếu nạn nhân không tỉnh.
- Người say nắng, say nóng mức độ nặng cần hạ nhiệt cơ thể bằng chườm mát, nếu nhiệt độ cơ thể trên 40 thì cởi bỏ quần áo, ngâm cơ thể trong nước lạnh dưới 20 độ trong vòng 20 phút, đồng thời chuyển nạn nhân về cơ sở y tế gần nhất.
Khuyến cáo:
- Duy trì chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh, bổ sung đầy đủ nước trong thời tiết nắng nóng.
- Hạn chế làm việc và di chuyển dưới thời tiết nắng nóng,
- Khi ra ngoài trời nắng cần mang ô, đội nón, đặc biệt che phần gáy cổ, mặc quần áo dài sáng màu thoáng khí để tránh hấp thụ nhiệt, mang đủ nước uống, có chế độ nghỉ ngơi hợp lý.
- Người lao động ngoài trời phải mang bảo hộ lao động.
- Tăng cường hoạt động thể chất rèn luyện sức khỏe ở mức không quá sức, có kế hoạch và nội dung luyện tập, thi đấu phù hợp với địa hình, thời tiết.
- Theo dõi sức khỏe định kỳ để phát hiện các chỉ số bất thường của cơ thể như huyết áp cao, rối loạn lipid máu, rung nhĩ, đái tháo đường...
- Hạn chế uống rượu bia, hút thuốc lá.
(st)
